بر اساس قانون کشور ما در مواردی که انجام برخی جرایم قصاص ندارد، مجرم ملزم به پرداخت دیه است. این قانون برای محافظت از جان انسان ها تصویب شده و در خصوص جنایات عمدی و غیر عمدی مورد توجه قرار دارد. پرداخت دیه ضرب و جرح عمدی با در نظر گرفتن شرایط جرایم صورت گرفته بر هر یک از اعضای بدن انجام می شود. برای ضرب و جرح عمدی در کنار پرداخت دیه احکام دیگری نیز صادر می شوند.
بر اساس ماده قانونی 614 قانون مجازات اسلامی در شرایطی که این جرایم سبب از بین رفتن آرامش و نظم جامعه شوند، به جز مجازات دیه، حکم حبس فرد خاطی از 2 سال تا 5 سال نیز صادر خواهد شد. این جرایم در شرایطی که ضرب و جرح عمدی سبب از کار افتادگی برخی اندام ها و اعضای بدن فرد شده باشند، سنگین تر خواهند بود. در صورتی که جرم صورت گرفته سبب از بین رفتن دائمی سلامت برخی اندام ها و اعضای بدن نشود، مجازات 3 ماه حبس برای فرد خاطی در نظر گرفته می شود. بررسی عمدی یا غیر عمدی بودن جرایم صورت گرفته نیز در خصوص پرداخت دیه ضرب و جرح عمدی و مجازات زندان در این زمینه تاثیرگذار خواهد بود.
جرم ضرب و جرح عمدی
ضرب و جرح عمدی یکی از جرایم کیفری است که در مقابل جرایم غیر عمدی و خطای محض قرار می گیرد. در خصوص جرم ضرب و جرح، تعاریف و مفاهیم متعددی مورد توجه قرار می گیرد. در برخی موارد ضرب به معنای ایجاد کبودی و خون ریزی در برخی از بخش های بدن است و جرح به منزله از هم گسیختگی برخی از بافت ها در بدن خواهد بود. همچنین شکستن استخوان ها نیز از مصادیق جرح به شمار می روند. این قبیل جرایم در میان جنایت های بر عضو دسته بندی می شوند.
هر آسیب کمتر از قتل در این دسته جرایم قرار می گیرد. حکم این قبیل جرایم، اغلب پرداخت دیه ضرب و جرح عمدی و تعیین حبس و زندان است. در این جرایم شدت وارد شدن ضرب و جرح اساس و پایه تعیین احکام مربوطه خواهد بود. مجازات دیه و ارش در این جرایم با در نظر گرفتن نظر پزشکی قانونی تعیین خواهند شد.
مجازات جرم ضرب و جرح عمدی
مجازت این جرایم تنها منتهی به پرداخت دیه ضرب و جرح عمدی نمی شود. در این زمینه حبس فرد خاطی نیز از جاریم رایج به شمار می رود که در بازه های زمانی به خصوصی برای فرد خاطی تعیین خواهد شد. برای اجرای حکم دیه یا حبس در این جرایم مدت زمان به خصوصی به مجرم فرصت داده می شود. در برخی موارد مصالحه ای بین مجرم و مضروب انجام می شود که پیروی آن مهلت پرداخت دیه حتی تا یک سال نیز تعیین خواهد شد.
در خصوص جرم ضرب و جرح به عمد یا غیر عمد، طرفین دعوی عمدتا بر روی دیه توافق می کنند؛ این در شرایطی است که قوانین موجود اجازه قصاص نفس ضارب را ندهند. حکم مربوط به این جرایم بسته به صلاحدید قانونگذاران تعیین می شود. در برخی موارد این احکام بسیار سنگین هستند. در این زمینه شرایط قصاص برای فرد خاطی نیز مورد توجه قرار می گیرد.
در صورتی که بتوان از مفاد قانون 301 شرایط عمومی قصاص استفاده کرد، احتمال قصاص فرد خاطی نیز وجود خواهد داشت. در این زمینه به نسبت های نسبی و سببی بین افراد نیز توجه می شود. مرتکب این جرایم نباید از جد پدری مضروب باشد؛ در غیر این صورت شرایط قصاص وجود نخواهد داشت.
تعیین دیه در ضرب و جرح عمدی
پرداخت دیه ضرب و جرح عمدی یکی از راهکارهای قانون اساسی کشور ما برای جنایات بر جان و اعضای بدن است که از میزان جرایم موجود جلوگیری کرده است. پرداخت دیه تا حد قابل توجهی به توافق بین طرفین بستگی دارد. در شرایطی که قاضی پرونده از ضارب در خصوص حکم نظرخواهی کند، موافق او برای اجرای حکم دیه اهمیت خواهد داشت.
در این زمینه میزان دیه و مدت زمان پرداخت آن نیز اهمیت دارند که با صلاحدید قاضی تعیین خواهند شد. عمدی بودن یا نبودن جرم صورت گرفته بازه های زمانی پرداخت دیه را تغییر می دهد. نحوه وقوع جرم نیز در این خصوص مورد توجه قرار می گیرد و قانون گذاران در این زمینه هم شرایطی برای رسیدگی به این جنایات پیش بینی کرده اند.
نحوه پرداخت دیه ضرب و جرح عمدی
پرداخت دیه ضرب و جرح عمدی با روش های قانونی و براساس تراضی و توافق بین ضارب و مجرم انجام می شود. پس از صدور حکم پرداخت دیه برای ضرب و جرح عمدی، مجرم ملزم به پرداخت دیه تعیین شده در مهلت قانونی خواهد بود. عدم پرداخت دیه در این بازه های زمانی، سبب دریافت حکم جلب مجرم و توقیف اموال او خواهد شد. به همین خاطر مجرم باید در مهلت قانونی نسبت به پرداخت آن اقدام کند.
در رابطه با جرایم عمدی، پرداخت دیه با مهلت یک ساله به سال قمری فرصت خواهد داشت. این شرایط در خصوص دیه ضرب و جرح غیر عمد یا شبه عمد متفاوت خواهد بود و هر یک از این موارد شرایط به خصوصی برای فرد خاطی به همراه می آورند. نحوه واریز دیه نیز بسته به توافق بین طرفین مشخص خواهد شد. در صورت عدم توافق، مجرم شماره حساب پرداخت دیه را از دادگاه دریافت می کند.
بخوانید: مهلت پرداخت دیه بعد از رای دادگاه
جمع بندی
پرداخت دیه ضرب و جرح عمدی یکی از مهمترین احکامی است که در خصوص این جرایم تعیین می شود. شرایط مربوط به اجرای احکام این حوزه با در نظر گرفتن قوانین تصویب شده و نظریات قاضی پرونده مشخص خواهد شد. در برخی موارد برای مجازات شخص خاطی مجازات های سنگین تری تعیین خواهند شد. از میان آن ها می توان به حبس و زندان و یا حتی قصاص اشاره کرد که با در نظر گرفتن شدت جراحات وارده و شرایط موجود در پرونده نوع حکم تعیین می شود. در برخی موارد حتی ایراد جنایت وارده در جمع حتی در صورت عدم ارتکاب به جرم نیز احکامی برای افراد به همراه خواهد داشت. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه با وکیل دیه در شیراز ارتباط برقرار فرمایید.