قیومت در ایران و قیم شدن فرزند برای مادر زمانی مطرح می شود که فردی صغیر یا مهجور باشد و قیوم قهری مانند پدر و جد پدری نداشته باشد! در چنین مواردی توسط دادگاه ها و مقامات قضایی، مقدمات تعیین قیم برای فرد انجام می شود. یکی از حقوقی که پدرها و مادرها برای فرزند خود دارند، حق قیومیت بر فرزند است، به موجب این حق، پدر و مادر می توانند، از شرایط جسمی و معنوی فرزند خود مراقبت کرده و نیازهای مالی او را نیز برآورده سازند.
کسی که به عنوان قیوم فرزند در نظر گرفته می شود، وظیفه نگهداری و بزرگ کردن کودک را بر عهده دارد. در صورتی که فردی از وجود پدر محروم باشد، قیومیت او نیز به مادر داده می شود و اداره اموال و کلیه امور زندگی او نیز به مادر سپرده خواهد شد. در این گزارش از وکیل شیراز در رابطه با شرایط قیومیت و نکات و جزییات آن بحث و گفت و گو می کنیم.
شرایط قیومت در ایران
گذشته از مدت اعتبار قیم نامه و نحوه دریافت آن، ابتدا باید دید که چه کسانی در کشور ما واجد شرایط قیومیت خواهند بود. در زیر برخی از ویژگی ها و شرایطی که دادگاه های ایران برای قیومیت افراد تعیین می کنند را بررسی می کنیم:
- در صورتی که صغیر یا مهجور مسلمان باشد، قیم او نیز باید مسلمان باشد.
- در این خصوص بصیرت، آگاهی و میزان دانایی فرد مورد نظر نیز بررسی شده و سپس واجد شرایط قیومیت شناخته می شود. این مسئله از آن جهت حائز اهمیت است که قیوم باید اداره امور مالی صغیر یا مهجور را نیز بر عهده داشته باشد.
- شایستگی اخلاقی و اهلیت فرد قیوم نیز مورد توجه دادگاه های صدور حکم قرار می گیرد.
- در این خصوص همیشه خویشاوندان فرد الویت دارند و در صورت داشتن صلاحیت کافی، به عنوان قیوم معرفی می شوند.
قیومیت مادر برای فرزند
قیومیت مادر برای فرزند در کشور ما شرایط خاص خود را دارد؛ به طور مثال مادر باید شرایط مالی مورد نظر را داشته باشد. پس از فوت شوهر قیومیت فرزند به جد پدری او می رسد و پس از فوت او نیز قیومیت از آن مادر خواهد بود. در این خصوص تحقیقاتی نیز از سوی دادگاه های مربوطه در رابطه با استطاعت مالی مادر طفل انجام خواهد شد.
اگر که مادر طفل ازدواج مجدد داشته باشد، قیومیت فرزند از او سلب خواهد شد. در چنین شرایطی زن یک ماه فرصت دارد که این مسئله را به دادگاه های مربوطه اطلاع دهد تا قیومی جدید برای طفل انتخاب شود. البته این مسئله در رابطه با ازدواج پدر مطرح نمی شود و پدر پس از ازدواج هم قیوم فرزند خود خواهد بود. در نظر داشته باشید که مسئله قیومیت، منافاتی با حضانت طفل ندارد؛ یعنی در صورتی که مادر قیوم فرزند نباشد، باز هم حضانت فرزند را در اختیار دارد. بهترین راهکار در این حوزه مشاوره حقوقی با وکیل خانواده شیراز می باشد.
شرایط و نحوه ابطال قیم نامه
اعتبار قیمومیت مادر یا هر قیومی که در دادگاه های مربوطه برای صغیر یا مهجور تعیین می شود، تا زمانی است که شرایط قیومیت را زیر پا نگذاشته باشد؛ برخی اعمال و رفتار و شرایط در طول زندگی قیوم، سبب سلب قیومیت از او می شود. این مسئله از تمدید قیم نامه نیز جلوگیری خواهد کرد. برخی از این موارد را در زیر مشاهده می کنید:
- در صورتی که قیم به دلیل ارتکاب به جرم محکوم شود، قیومیت فرد از او سلب خواهد شد.
- کسانی که ورشکسته شده و قادر به تسویه بدهکاری خود نیستند، نیز با ابطال قیم نامه رو به رو می شوند.
- در این زمینه هر گونه فساد اخلاقی فرد قیم نیز منجر به ابطال این حق قانونی خواهد شد.
در نظر داشته باشید که مدت اعتبار قیم نامه، بستگی به رای و نظر دادگاه دارد. در صورتی که قیوم مشخص شده به شرایط قیومیت طفل پایبند نباشد و اصول اولیه مربوط به آن را زیر پا بگذارد، قیومیت از او سلب خواهد شد.
اعتراض قیم به حکم عزل
پس از عزل و پایان مدت اعتبار قیم نامه، قیم پیشین می تواند، نسبت به حکم دادگاه اعتراض کند. در این زمینه قیوم می تواند، به رد درخواست عزل قیم اعتراض کرده و تا زمانی که تکلیف قیوم فعلی مشخص شود، قیومیت کودک بر عهده قیوم موقتی او قرار می گیرد. نحوه ابطال قیم نامه و عزل فرد قیم، بسته به نظر دادگاه تغییر می کند. در صورتی که هر یک از شرایط مربوط به قیومیت در رابطه با قیوم مورد نظر صدق نکند، حکم عزل او قطعی است.
آشنایی با عمده وظایف قیم
تا به این جا با نحوه ابطال قیم نامه و مدت اعتبار قیم نامه تا حدودی آشنا شدیم؛ اما وظایف عمده فرد قیوم چیست و دایره اختیارات او در چه حد است؟
به طور کلی مواظبت و تربیت از فرد مهجور و بازداری از هر عملی که سلامت جانی او را به خطر بی اندازد، بر عهده قیوم فرد است. سعی و کوشش در تعلیم و تربیت کودک مهمترین وظیفه قیوم او است که باید بر اساس وضعیت خانوادگی او انجام شود. قیوم تعیین شده وظیفه نگهداری از اموال و دارایی صغیر را نیز بر عهده دارد. بهبود شرایط درمانی فرد نیز در زمان بیماری و مشکلات جسمی بر عهده قیوم او است.
نصب قیم چگونه انجام می شود؟
تنها نحوه ابطال قیم نامه نیست که در میان پرونده های حقوقی مربوط به قیومیت وکالت شیراز قرار می گیرد، بلکه در این زمینه نحوه نصب قیوم نیز مورد توجه است و قوانینی در این خصوص تنظیم شده؛ در صورتی که قیوم دختران زیر 18 سال، یا قیوم قهری افراد صغیر یا مهجور، فاقد صلاحیت شناخته شود، دادگاه در رابطه با قیومیت او تجدید نظر خواهد کرد. به این ترتیب یک قیم با شرایط قانونی انتخاب شده و مدت اعتبار قیم نامه او تعیین خواهد شد.
جمع بندی
در این گزارش با نحوه ابطال قیم نامه و روش های عزل قیوم آشنا شدیم. همچنین شرایط قیومیت مادر برای فرزند را نیز به صورت خلاصه شرح دادیم. برای انجام بهتر این پرونده های حقوقی مراجعه به وکلای مربوط به این عرصه ها نیز از اهمیت بالایی برخوردار است و کمک شایانی به روند پرونده های مذکور می نماید.
