بعد از فوت متوفی نوبت به انحصار وراثت دارایی متوفی می شود. بسیاری از علمای حقوق درباره مسئله ارث بیان می کنند که دارای حقوق شخص باید بعد از وفات به چه کسی برسد و آیا ماترک او باید درخواست منتقل شود که قانون تشخیص میدهد یا به کسانی که خود متوفی از قبل انتخاب کرده است. تفاوت حصر وراثت با انحصار وراثت امروزه مسئله است که بسیاری از ذینفعان متوفیان با آن درگیری دارند.
در ابتدا ورثه شخص تعیین می شود و پس از رسیدگی مرجع قانونی با رعایت تشریفات مقرر در قانون انحصار وراثت رای صادر شده را تصدیق یا گواهی انحصار وراثت مینامند. اما اگر خود شخص در طی وصیت نامه مکتوب یا مراجع قضایی ورثه را مشخص کرده باشد در این حالت حصر وراثت اتفاق می افتد.
تفاوت حصر وراثت با انحصار وراثت
از لحاظ لغوی حصر و وراثت به یک معنا هستند اما در عبارت با یکدیگر اختلاف دارند همچنین رویه قانونی هر دو یکی است اما در انحصار وراثت قانون مشخص میکند که وراث هر کدام چقدر از ترکه متوفی سهم میبرد. در مقابل در حصر وراثت متوفی توسط یک مرجع صالح بر طبق قانون حصار و راست سال ۱۳۰۸ و قانون امور حسبی تعداد وراث را مشخص کرده است. معمولاً افراد ممکن است در شرایط حصر وراثت ندارند که دقیقا باید چه کار کنند پیشنهاد می کنیم با بهترین وکیل شیراز در زمینه ی تفاوت حصر وراثت با انحصار وراثت صحبت کنند.
مراحل انحصار وراثت
- در ابتدا باید بازماندگان متوفی تا تعیین شود که در زمان وفات متوفی از وراث او بودند. با وجود گواهی انحصار وراثت می توانند طلبه های متفاوت را از مدیونین یا متصرفین مال او را مطالبه نمایند.
- در گام دوم وراث باید کسی که به وصیت شده را و کسی که طبق وصیت نامه برای اداره اموال متوفی تعیین شده و طلبکار متوفی را به استناد سند رسمی یا حکم قطعی دادگاه مطالبه کنند. ورثه، برای مهر و موم ترکه می توانند شورای حل اختلاف کمک بخواهد. شورا از اموال متوفی صورت برداری می نموده و سپس آن ها را مهر و موم می نماید. در واقع با این عمل امکان هرگونه تصرف و فروش در اموال متوفی غیر ممکن می شود.
- ورثه و وصی ( کسی که طبق وصیت نامه برای اداره اموال تعیین شده است ) میتوانند از طریق شورای حل اختلاف تحریر ترک را درخواست نمایند. شورا بنا به درخواست وراث لیستی شامل اموال متوفی ( منقول و غیرمنقول ) با بهای آن ، حقوق و دیون و مطالبات متوفی تهیه می نمایند.
- اکنون وراث میتوانند ترکه را قبول یا رد کند. اگر رد ترکه توسط ورثه انجام شود یعنی وراث در مورد تقسیم ترکه و پرداخت دیون متوفی هیچ مسئولیتی را نمی پذیرد؛ اما سهم ارث اش را همچنان دریافت می کند. اما ورثه ای که میپذرید بدین معنی است قبول میکند پرداخت دیون متوفی را بر عهده بگیرد و ارث را تقسیم کند.
- بعد از قبول یا رد ترکه تسویه آن به عهده وسیع یا وراثی است که ترک را قبول کردند. برای تصفیه ترکه ابتدا از دارایی‌های متوفی هزینه کفن و دفن و وصیت می شود و سپس آنرا که باقی میماند بین وراث تقسیم میشود.
- آخرین مرحله انحصار وراثت تقسیم میان وراث است. این مرحله با توافق میان وراث انجام می گیرد و قاضی آن را صورتجلسه نموده و امضای هر کدام از وراث را دریافت میکند. اما اگر توافق حاصل نشود قاضی سهم هر کدام را از اموال متوفی مشخص میکند.
حصر وراثت نیز مراحل این چنین دارد اما قبل از صدور گواهی انحصار وراثت باید اعتراض نمایید. اما برخی از افراد جزء ورثه ذکر نشدند و میتواند اعتراض خود را به قاضی یا شورای حل اختلاف ابراز کنند. در اکثریت مواقع قانون در این باره حکم میکند. بنابراین تفاوت حصر وراثت با انحصار وراثت مشخص می شود.
اعتراض به درخواست حصر وراثت
شورای حل اختلاف بعد از ارائه درخواست حصر وراثت ممکن است با اعتراض از طرف زوجیت همسر متوفی یا نصب شب و آشنایان شخص متوفی یا تعداد وارثان متوفی مواجه شود. برای رسیدگی به این موضوع شورای حل اختلاف وقت رسیدگی تعیین می نماید. در این زمان بر اساس اعتراضات فرش شده تصمیماتی اتخاذ می شود.
شخص مصر برای دادخواست به دادگاه خانواده در جلسات رسیدگی حاضر و بعد از بررسی اسناد و دلایل قانونی او رای مقتضی توسط قاضی صادر می شود. سپس برای صدور گواهی انحصار وراثت باید به مرجع صالح یا همان شورای حل اختلاف مراجعه کنند.
در میان افرادی که میتوانند به حصر وراثت اعتراض کنند تفاوت هایی وجود دارد. زیرا برخی از آنها حقی برای اعتراض به درخواست ندارند و برخی دیگر به دلایل قانونی میتوانند اعتراضشان را ابراز کنند. در ادامه درباره موضوع بیشتر صحبت می کنیم.
افراد دارای حق اعتراض به درخواست حصر وراثت
با توجه به ماده ۳۶۹ و ۳۶۲ در قوانین امور حسبی اشخاص ذینفع در ترکه متوفی گویای آن است که این اعتراض قابل تجدیدنظر و فرجام خواهی می باشد. بر اساس ماده ۱۶۲ قانون امور حسبی شورای حل اختلاف و رسیدگی درباره اعتراض شخص ذینفع در ترکه متوفی، جلسه برگزار می‌کنند و بعد از بررسی اسناد و مدارک حکم صادر می کند.
همچنین دادستان محل سکونت شخص متوفی نیز می تواند اعتراض خود را به نسبت حصر وراثت ابراز نماید. در صورتی که برای دادستان تعیین شود، شخص متوفی دارای وارثی نبوده و همچنین درخواست صدور گواهی انحصار وراثت نیز بر اساس قانون نبوده بدین ترتیب میتوان به درخواست حصر وراثت اعتراض و از صدور گواهی انحصار وراثت جلوگیری کرد. همچنین اگر فرد محجور یا غایب ذینفع شخص متوفی یا امین انتخاب نشود داستان می تواند اعتراض خود را به نسبت صدور گواهی انحصار وراثت را ابراز کند.
نکات مهم در خصوص گواهی انحصار وراثت
- تفاوت حصر وراثت با انحصار وراثت در زمان مشخص شدن وراث و تحریر ترکه می باشد. در صورت عدم اعتراض و صدور گواهی انحصار وراثت دیگر زمانی برای اعتراض نیست.
- اگر در زمان فوت شخص نطفه منعقد گردد. جنین وارث به حساب می آید و باید در دادخواست گواهی انحصار وراثت قید گردد.
- اگر یکی از وراث محجور باشد و بقیه هم این داشته باشد دادستان میتواند حق اعتراض به درخواست گواهی انحصار وراثت را داشته باشد.
- در صورتی که مبلغ ترکه بیشتر از ۱۰ میلیون نباشد نیازی به انتشار آگهی عمومی به منظور گواهی انحصار وراثت نیست.
- در صورتی که متوفی و وراث و ساکن روستا باشند و مبلغ ترک بیش از ۱۰ میلیون ریال نباشد، آگهی عمومی یک بار و یک روز در اماکن عمومی محل اقامت متوفی نصب می گردد.
- در صورتی که متقاضی انحصار وراثت از روی عمد نام وارث یا وارثین را در دادخواست قید نکند کلاهبردار محسوب میشود و در قانون برای این عمل مجازات تعیین شده است.
بیشتر بخوانید : برای انحصار وراثت کجا برویم؟
مشاوره انحصار و حصر وراثت
افرادی که می خواهند در انحصار وراثت اعتراض بزنند یا از چگونگی روند قانونی آن اطلاع یابند می توانند از مشاوره آنلاین و چت با وکیل شیراز بهره مند گردند. یک وکیل توانا و باتجربه میتواند شما را به بهترین نحو راهنمایی کند.