به چه کسی قیم می گویند؟
طبق قانون، قیم شخصی است که از طرف دادستان برای نگهداری از طفل یا یتیمان انتخاب می شود که پدر یا جد پدری یا قیمی از طرف آنها نداشته باشد. مهجور را عموماً به کسانی می گویند که به سن رشد نرسیده اند، یعنی به سن 18 سالگی نرسیده اند، مانند کودکان و خردسالان، یا افرادی که دارای اختلالات روحی و روانی هستند، مانند احمق ها و دیوانگان. در این مقاله وظایف مسئولیت ها و حدود اختیارات قیم را مورد بررسی قرار می دهیم.
بر اساس قانون، سرپرستان برای تصمیم گیری در مورد امور مالی معلولان با این توضیح که معلولان (صغیر، ابله و مجنون) توانایی تصمیم گیری در مورد مالی خود را ندارند، انتخاب می شوند. روزنامه گاردین با انتخاب دادستان و طبق قانون در این مورد تصمیم گیری می کند.
همچنین بخوانید: مدت اعتبار قیم نامه
نصب قیم در چه مواردی درخواست می شود؟
همانطور که گفتیم برخی افراد به دلایلی مانند جنون یا سن کم نمی توانند مستقلاً بدون واسطه برای دارایی خود تصمیم بگیرند. اگر کودک حق دارد خودش تصمیم بگیرد، افراد سودجو ممکن است بخواهند از او سوء استفاده کنند و دارایی او را به دست آورند. به عبارت دیگر، چنین افرادی قرارداد کار ندارند و نمی توانند مستقلاً در مورد امور مالی خود تصمیم بگیرند.
بنابراین برای اینکه حقوق معلولان ضایع نشود و سوء استفاده صورت نگیرد باید برای آنها قیم تعیین شود. ولی قطعا شخص ثالثی نیست. بلکه در صورت عدم حضور پدر و قیم منصوب از طرف آنان، معمولاً مادر صغیر برای سرپرستی در اولویت خواهد بود و در صورت عدم وجود مادر یا نداشتن شرایط لازم برای سمت قیم، دادگاه برای شخص خلع ید شده قیم دیگری تعیین کند.
ولی طبق قوانین باید بالغ، عاقل و بالغ بوده و صلاحیت اخلاقی او به تأیید دادستان رسیده باشد. مثلاً کسی که تحت ولایت دیگری است نمی تواند ولی باشد. اگر شخصی مفاسد اخلاقی داشته باشد یا ورشکسته باشد، صلاحیت قیم شدن را ندارد. همچنین هر جرمی صلاحیت قیم بودن را از بین می برد. جرم شامل دزدی، کلاهبرداری و بدحجابی است.
آیا ولی امر می تواند اجرت بخواهد؟
قیم می تواند در شرایط خاصی که توسط قاضی تعیین می شود، درخواست اجرت کند. به دلیل زحمتی که برای رسیدگی به اموال و شخص تحت قیمومیت می کشد، مجبور است تا حدی در ملک دخالت کند. به طور کلی سه عامل در تعیین حقوق قیم دخیل است. اولی مقدار دارایی و درآمد قابل تصرف است. سپس کیفیت و سختی کاری که ولی امر برای مدیریت دارایی ها باید انجام دهد. در نهایت محل سکونت مهجور و محلی که ولی امر به امور قیمومیت می پردازد نیز در این تصمیم مهم است.
جهت کسب اطلاعات بیشتر میتوانید با بهترین وکیل شیراز مشاوره حقوقی داشته باشید و از جزئیات و تمام موارد لازم اطلاع پیدا کنید.
حدود اختیارات قیم چیست ؟
اولین کاری که دادستان هنگام نصب قیم انجام می دهد تهیه فهرست کامل دارایی هاست. کلیه هزینه هایی که ولی برای مهجور انجام می دهد، باید در ابتدای هر سال معلوم و به دادگاه تسلیم شود. بنابراین در صورتی که قیم بخواهد از مبلغ بیشتری استفاده کند باید ابتدا از دادگاه درخواست کند و در صورت اجازه نسبت به برداشت هزینه اقدام کند. یکی از مهم ترین کارهایی که ولی نمی تواند انجام دهد، برخورد با خود ولی است.
یعنی هیچ یک از مال حرام را حتی با اذن خودش نمی تواند به خودش منتقل کند. همچنین قیم مجاز نیست مال غیر منقول شخص را بفروشد یا در اجاره یا رهن قرار دهد. چنین کاری فقط در شرایط خاصی که دادگاه تعیین می کند قابل انجام است. در نهایت خود ولی هر سال فهرست کامل اموال خود را در اختیار دادگاه قرار می دهد. دادگاه برای جلوگیری از سوء استفاده های احتمالی اموال را بررسی می کند.
در صورتی که ثابت شود قیم از وظیفه خود که مهم ترین رکن آن امانت است سوء استفاده کرده است، بلافاصله از این سمت عزل و دادگاه مجدداً قیم را نصب می کند.
شرایط سرپرستی مادر برای طفل
زن و شوهر و بستگان طفل یتیم بر دیگران صلاحیت دارند که قیم شوند. تا زمانی که مادر شوهر نداشته باشد، صلاحیت سرپرستی فرزند خود را دارد. قانون مقرر می دارد که تا زمانی که شرایط قیم شدن فرزند برای مادر را دارد، می تواند قیم فرزند یا فرزندان خود باشد؛ اما در صورت ازدواج مجدد باید ظرف یک ماه از تاریخ عقد به دادستان یا نماینده خود اطلاع دهد. اگر مادر در مهلت مقرر ازدواج خود را به دادستان اعلام نکند، دادستان می تواند او را عزل کند.
وظایف و اختیارات قیم پدر
پس از اطلاع از شرایط تعیین سرپرستی، باید دانست که پدر چه وظایفی در قبال یتیم دارد.
- سرپرستی موکل و وکالت قانونی او در کلیه امور مربوط به اموال و حقوق مالی او را بر عهده دارد. همچنین سرپرست وظایف غیرمالی نیز دارد از جمله اجازه کار به معلول و تهیه وسایل لازم برای او.
- به محض تعیین قیم باید قبل از مداخله در امور مالی، فهرستی از اموال خود تهیه و رونوشتی از آن را با امضای خود به دادسرای حوزه سکونت مستضعف تحویل دهد. و دادستان یا نماینده وی نیز باید مبلغ را تایید کند تحقیقات لازم در مورد اموال محدود انجام شود.
- پدر باید حداقل سالی یکبار حساب تصدی خود را به دادستان یا نماینده وی ارائه کند و در صورت عدم اقدام ظرف یک ماه از تاریخ تقاضای دادستان به درخواست دادستان عزل می شود.
- مخارج زندگی فرزندان و افراد تحت قیمومت و هزینه معالجه و تحصیل فرزندان محجور به عهده ولی است و در صورت مجنون بودن محجور باید تحت درمان قرار گیرد.
