تأثیر طلاق بر زنان و مردان همواره موضوعی پرکشش در جامعه بوده است. یکی از مواردی که در این زمینه مطرح می‌شود، مهریه است. در حقوق ایران، وقتی زن درخواست طلاق می دهد آیا مهریه به او تعلق میگیرد؟ در این مقاله از سایت حامد اسکندری بهترین وکیل شیراز، به بررسی این موضوع می‌پردازیم و بهترین روند قانونی مطالبه مهریه را بررسی می‌کنیم و به این نتیجه میرسیم که اگر زن درخواست طلاق کند مهریه به او تعلق میگیرد.
مهریه چیست؟
مهریه به عنوان یکی از مهمترین مسائل در ازدواج در جامعه ایرانی مطرح است. در واقع مهریه به مبلغی گفته می‌شود که شوهر به هنگام عقد با ماده‌ای از خانواده عروس به عنوان تامین هزینه‌های ازدواج و زندگی مشترک پرداخت می‌کند. انواع مختلفی از مهریه وجود دارد که بر اساس محل سکونت، فرهنگ و شرایط اقتصادی خانواده‌ها متفاوت است. در برخی مناطق، مهریه به صورت پول نقد، طلا، خودرو، خانه و یا هرچیز دیگری که مورد توافق قرار گرفته باشد، پرداخت می شود.
بعضی از خانواده‌ها هم به جای پرداخت مهریه، به هنگام عقد، هدیه‌ای به عنوان نشان از احترام و قبول ازدواج داده می‌شود. در ایران، مهریه به عنوان یکی از اصولی‌ترین مسائل در ازدواج مطرح است و برای بسیاری از خانواده‌ها، پرداخت آن میتواند نشانگر قدرت و ثروت خانواده باشد. با این حال، در برخی موارد، پرداخت مهریه ممکن است به دلیل شرایط اقتصادی نامناسب خانواده، برای طرف مرد سخت باشد. پس در این شرایط و در صورت ارائه درخواست طلاق به زن مهریه تعلق میگیرد.
انواع مهریه
قانون جدید مهریه بسته به زمان و شرایط مختلف میتواند به چندین شکل و انواع متفاوت وجود داشته باشد. برخی از انواع مهریه عبارتند از:
- مهر المسمی: به نوعی از مهریه میگویند که زن و شوهر پیش از عقد بر مقدار و میزان آن توافق داشته باشند و آن را هنگام عقد ثبت کنند. این مهر تعیین‌شده باید ارزش مالی داشته باشد، قابلیت داد و ستد و تملک داشته باشد و میزان آن معلوم و معین و صریحاً بیان شده باشد و به صورت کلی به صورت مشروع و عقلایی دارای ارزش باشد، همچنین شوهر باید توانایی پرداخت آن را داشته باشد.
- مهر المثل: با وجود اینکه وجود مهریه الزام آور است، اما برای تعیین آن در زمان عقد ضرورت و موعد مقرری وجود ندارد که البته این به معنای عدم وجود مهریه نیست. چرا که در این صورت عقد باطل خواهد بود. در صورتی که مهریه در هنگام عقد تعیین شود، امکان تعیین آن با توافق زوجین و بعد از خواندن عقد وجود دارد.
- مهرالمتعه: مهرالمتعه نوعی از مهریه است که مانند مهرالمثل در زمان عقد تعیین نشده است. اما قبل از آغاز زندگی زناشویی اصرار به طلاق در دوران عقد وجود داشته باشد. در این صورت مرد باید از سمت خود مبلغی را به زن پرداخت کند.
- عندالمطالبه: نوعی از مهریه که بارها نامش را شنیدیم. عندالمطالبه مهریه‌ای است که هر زمان زن آن را طلب کرد مرد موظف به پرداخت آن می‌باشد و زن میتواند تا زمانی که مهر به او تعلق نمی گیرد، هیچ کدام از وظایفش در برابر شوهر را انجام ندهد.
- عندالاستطاعه: در این نوع هر زمانی که مرد استطاعت پرداخت مهریه را داشته باشد به زن پرداخت می‌شود. در مهریه عندالاستطاعه زن باید تمکن و استطاعت مرد را اثبات نماید.
- موجل: مهریه‌ای که در آن موعد مقرری برای پرداخت مهریه تعیین می‌شود و قبل از آن موعد زن حق ندارد مهریه طلب کند.
چگونه برای مطالبه مهریه دادخواست بدهیم؟
برای مطالبه مهریه، زن باید اقدام به ارائه دادخواست طلاق کند. در دادخواست طلاق، باید اطلاعات مربوط به مهریه مطالبه شده و دلایل طلاق بیان شود. همچنین، مستندات و شواهدی که نشان دهنده تعهد شوهر به پرداخت مهریه است که اگر به دادگاه ارائه شود زن میتواند مهریه بگیرد.
چه زمانی مهریه به زن تعلق میگیرد؟
اگر زن تقاضای طلاق کند مهریه میگیرد. مهریه به زن در صورت انجام عمل طلاق توسط زن تعلق میگیرد. زمانی که دادگاه عمل حکم طلاق را تایید کند و رسمی کند، زن میتواند از شوهر خود مطالبه مهریه کند. این مهریه باید بر اساس توافق قبلی در قرارداد ازدواج و یا تعیین مبلغ توسط دادگاه پرداخت شود.
چه زمانی مهریه تعلق نمی گیرد؟
با وجود اینکه مهریه در اکثر موارد طلاق به زن تعلق میگیرد، برخی شرایط وجود دارد که ممکن است زن مهریه را دریافت نکند. برخی از شرایط عبارتند از:
- توافق قبلی: اگر در قرارداد ازدواج، توافق شده باشد که زن حق مهریه را ندارد، او قادر به مطالبه مهریه نخواهد بود.
- طلاق بدون اشکال: در برخی حالات طلاق بدون اشکال، زوجین توافق می‌کنند که زن مهریه را دریافت نکند. این موضوع باید به طور صریح در قرارداد طلاق ذکر شود.
- رد دادگاه: اگر دادگاه بر این باور باشد که زن موجه به دریافت مهریه نیست یا مهریه را از قبل دریافت کرده است، ممکن است مهریه به او تعلق نگیرد.
- خیانت زن: در صورتی که زن در طی ازدواج خیانت کرده باشد، ممکن است دادگاه تصمیم بگیرد که مهریه به او تعلق نگیرد.
- راه طلاق توافقی دو طرفه: در برخی موارد، زن و شوهر ممکن است توافق کنند که مهریه تعلق نگیرد و این توافق را به صورت کتبی در قرارداد قانون طلاق ثبت کنند.
شرایط ارائه دادخواست طلاق از طرف زن چیست؟
طلاق یک مسئله حساس و پیچیده است و زن در صورت تمایل به ارائه دادخواست طلاق، باید شرایط معینی را داشته باشد. در ایران و در صورت وجود برخی از شرایط، اگر زن تقاضای طلاق کند مهریه به او تعلق میگیرد. این شرایط عبارتند از:
- بروز اختلافات و ناسازگاری های جدی و غیرقابل بازگشت در زندگی زناشویی. بدین معنی که روابط زناشویی به گونه‌ای خراب شده باشد که ادامه آن‌ها منجر به زندگی دردآور و غیرممکن شود.
- عدم امکان تعامل و همکاری با همسر در رفع اختلافات و بهبود رابطه، به طوری که تلاش‌های قبلی برای حل مشکلات به نتیجه نرسیده و راه حل قابل قبولی وجود ندارد.
- عدم رضایت از شرایط زندگی و احساس عدم امنیت، برای اینکه زن به طور ادامه‌ای در محیطی زندگی کند که به رضایت و عدم تهدید وی منجر شود.
- مشکلات روحی و روانی جدی در همسر که مانع از زندگی طبیعی و سالم وی می‌شود.
- تخلفات جدی همسر از قوانین مربوط به حقوق زناشویی و حقوق زنان، به طوری که زن به طور مداوم تحت فشار و آزار قرار میگیرد.
البته ارائه دادخواست طلاق تنها با تکیه بر این شرایط، به تضمین قطعی تصمیم گیری دادگاه نمی‌شود. و باید با مشورت با یک وکیل تضمینی طلاق و اطلاع از قوانین مربوطه، اقدام به تهیه و ارائه مدارک و مستندات مورد نیاز نماید. همچنین، توصیه می‌شود که زن قبل از اقدام به دادخواست طلاق، به اندازه کافی زمان و انرژی را به روشن شدن درباره پیامدهای حقوقی و اجتماعی طلاق اختصاص دهد، زیرا این تصمیم میتواند تأثیرات گسترده‌ای بر زندگی او و خانواده‌اش داشته باشد.
روند قانونی مطالبه مهریه
برای ارائه دادخواست طلاق از طرف زن، برخی از شرایط و مراحل زیر باید رعایت شود:
- تهیه و امضاء دادخواست: زن باید یک دادخواست طلاق تهیه کرده و آن را امضا کند. در این دادخواست، باید مواردی مانند دلایل طلاق، مطالبه مهریه و مدارک مورد نیاز ذکر شود.
- تحویل دادخواست به دادگاه: زن باید دادخواست را به دادگاه مربوطه تحویل دهد. در این مرحله، میتواند از خدمات وکیل مهریه شیراز یا بهترین مشاور حقوقی استفاده کند تا در تهیه و تحویل دادخواست به طور صحیح و به بهترین نحو راهنمایی شود.
- حضور در دادگاه: زن باید در جلسه دادگاه حضور داشته باشد و ادعاهای خود را به طور کامل بیان کند. همچنین، باید شواهد و مدارک مربوط به مهریه را به دادگاه ارائه دهد.
- تصمیم دادگاه: بعد از بررسی موارد و شواهد، دادگاه تصمیم نهایی خود را درباره مهریه و سایر مسائل طلاق اعلام خواهد کرد.
نتیجه گیری نهایی
در نتیجه اگر زن درخواست طلاق کند مهریه به او تعلق میگیرد. مهریه به زن در صورت انجام عمل طلاق تعلق میگیرد و باید در روند قانونی مربوطه پیگیری شود. برای این منظور، زنان باید با رعایت بهترین شرایط و مراحل قانونی، با کمک وکیل دادخواست طلاق خود را ارائه داده و به دادگاه ادعاهای خود را اثبات کنند. با رعایت قوانین و مقررات مربوطه به بهترین شکل، زنان قادر خواهند بود از حق مهریه خود استفاده کنند و به تأمین نیازهای مالی خود پس از طلاق بپردازند.